Ambasador Hovenier, si e vlerësoni takimin e fundit në Bruksel ndërmjet kryeministrit të Kosovës Kurti dhe presidentit të Serbisë Vuçiq me treshen evropiane?
Ambasadori: Mendoj se duhet ta shohim atë takim si mundësi të jashtëzakonshme që kancelari i Gjermanisë, presidenti i Francës, kryeministrja e Italisë së bashku me Përfaqësuesin e Lartë Borrell, me presidentin e Këshillit të Evropës, Charles Mishel dhe të tjerët të ulen dhe të flasin ndaras me secilin prej tyre për të parë ku qëndrojnë gjërat dhe për të kërkuar që të frymëzojnë përparim në këtë proces. Mendoj se kjo pasqyron seriozitetin e bashkësisë ndërkombëtare dhe veçanërisht të udhëheqjes evropiane për të vënë këtë proces në fazë tjetër. Nëse e lexoni deklaratën e tyre të përbashkët, sepse ata dhanë deklaratë të përbashkët më 27 tetor, aty janë disa gjëra të rëndësishme. Aty janë shprehur disa pritje të rëndësishme; pritjet që palët të përmbushin zotimet e tyre për zbatimin e plotë të Marrëveshjes për rrugën drejt normalizimit. Ata e vënë në pah se kjo duhet të bëhet pa parakushte, pa vonesa dhe vënë re se Kosova veçanërisht duhet të ecë përpara me zotimin e saj për zbatimin e plotë të Asociacionit të komunave me shumicë serbe dhe siç thonë në deklaratën e tyre, ata njëkohësisht presin që Serbia të përmbushë zotimin për “njohjen de facto”. Kjo është nxitje e rëndësishme, përpjekje e rëndësishme për të shtyrë këtë proces përpara, gjë që Shtetet e Bashkuara e mbështesin plotësisht.
A ka nxjerrë ky takim diçka konkrete për procesin e dialogut?
Ambasadori: Mendoj se po. Nuk rezultoi me marrëveshje të plotë ndërmjet dy palëve, siç e tha edhe Miroslav Lajçak më vonë në një postim në Facebook, sepse nuk arritën të pajtohen për modalitetet, por pati arritje të njëmendtë. E kam një kopje të deklaratës – jam i sigurt që e keni parë – të të dy prijësve dhe mendoj se janë disa gjëra me të vërtetë të rëndësishme, që ia vlen të nënvizohen. Para së gjithash, i morën parasysh komentet e të dy palëve për draft-statutin e Asociacionit të komunave me shumicë serbe dhe mirëpritën gatishmërinë për zbatim, që u shpreh nga të dy palët. Ishte mundësi që këta udhëheqës të ritheksojnë pritjet e tyre dhe janë disa pritje të rëndësishme që u ritheksuan: që palët të përmbushin zotimet e tyre që të zbatojnë plotësisht marrëveshjet. Që nënvizojnë se të dy palët duhet të përmbushin detyrimet e tyre përkatëse paralelisht, dhe kjo do të thotë që Kosova të ecë përpara për atë, siç thanë ata, që të nisë procedurat për themelimin e Asociacionit të komunave me shumicë serbe, por edhe që, siç thanë ata në deklaratën e tyre, Serbia të përmbushë për njohjen de facto. Këto janë gjëra mjaft të rëndësishme dhe fakti që po thuhen nga kancelari i Gjermanisë, presidenti i Francës, kryeministrja e Italisë, me mbështetjen e plotë të Shteteve të Bashkuara, mendoj se është mjaft e rëndësishme dhe tregon seriozitetin e synimit dhe qëllimit nga bashkësia ndërkombëtare për ta çuar përpara këtë dialog sepse ne besojmë se është rruga e vetme për Kosovën për të çuar përpara aspiratat dhe fatin evropian dhe euroatlantik. Këtu qëndron rëndësia, serioziteti i çështjes, si dhe urgjenca.
Ambasador Hovenier, kryeministri Kurti këmbëngul në nënshkrimin e marrëveshjes, të cilën presidenti Vuçiq nuk dëshiron ta nënshkruajë. Në anën tjetër, zoti Vuçiq kundërshton njohjen e integritetit territorial të Kosovës dhe anëtarësimin eventual në Kombet e Bashkuara. Si i shihni dy pozicionet?
Ambasadori: Mendoj se kjo është një pikë shumë e rëndësishme që ngritët. Dhe unë mendoj se, përsëri, nëse shikoni deklaratën e liderëve, ata flasin edhe për këtë pak. Ata shprehën pritshmëritë e tyre për Kosovën dhe për Serbinë, që të përmbushin zotimet e tyre për zbatimin e plotë të marrëveshjes në rrugën e normalizimit. Dhe në të ata vënë në pah se duan ta shohin këtë të bërë, “pa parakushte apo vonesa”. Më tej në deklaratën e tyre, ata flasin se formalitetet, përfshirë edhe ato që kanë të bëjnë me miratimin, nuk do të duhej të pengojnë përparimin në arritjen e këtij zbatimi të plotë dhe të plotë të marrëveshjes dhe aneksit të zbatimit nga të dyja palët. Pra, nga këndvështrimi ynë, ndërsa ne e pranojmë interesin e Kryeministrit Kurti për të pasur një nënshkrim, mendojmë se është shumë më pak e rëndësishme sesa rëndësia aktuale që të ecim përpara me zbatimin e plotë dhe të plotë të të gjitha detyrimeve të marrëveshjes nga të dyja palët. Mund t’ju jap lista të marrëveshjeve të tjera që nuk janë nënshkruar domosdoshmërish, por që janë ligjërisht të detyrueshme, përfshirë në procesin e dialogut. Dhe unë do të ritheksoj se Shtetet e Bashkuara dhe Bashkimi Evropian besojnë se Marrëveshja bazë dhe aneksi zbatues janë ligjërisht të detyrueshme. Këshilli i Evropës, mendoj se e miratoi atë në konkluzionet e tij. Bashkimi Evropian njoftoi se në protokollet e anëtarësimit në BE për Serbinë dhe Marrëveshjen e Stabilizim-asociimit për Kosovën do të përfshijë detyrimet e tyre. Kështu që nuk duhet të vihet në pyetje nëse këto detyrime janë të qëndrueshme dhe të detyrueshme. Dhe ne mendojmë se është më e rëndësishme të fokusohemi më pak në mënyrën se si është miratuar dhe më shumë në detyrimet e arritura. Meqenëse ju ngrini disa nga çështjet që ka ngritur Serbia, në veçanti, çështjen e integritetit territorial të Kosovës dhe anëtarësimit përfundimtar në Kombet e Bashkuara, më lejoni të jem i qartë për qëndrimin e Shteteve të Bashkuara të Amerikës. Ne e kemi njohur integritetin territorial të Kosovës dhe kemi bërë zotime reale për të mbështetur dhe mbrojtur dhe ruajtur atë integritet territorial. Ekziston një mision i NATO-s në Kosovë prej mbi 4500 ushtarësh që kanë një punë për të bërë, duke përfshirë mbrojtjen e vijës kufitare ndërmjet Kosovës dhe Serbisë, apo unë do ta quaja të kufirit, që përfshin qindra ushtarë amerikanë, të cilët janë këtu të përkushtuar në këtë mision për të mbajtur një mjedis të sigurt dhe në paqe, lirinë e lëvizjes që përfshin respektimin e vijës kufitare, kufijve të Kosovës. Sa i përket anëtarësimit eventual në Kombet e Bashkuara, pikëpamja e Shteteve të Bashkuara është shumë e qartë. Ne mbështesim trajektoren e Kosovës drejt strukturave evropiane dhe euroatlantike. Ne mbështesim anëtarësimin përfundimtar të Kosovës në familjen e kombeve, ne e mbështesim që nga fillimi, që vazhdon të jetë një objektiv me prioritet për ne. Në fund të fundit, nga këndvështrimi ynë, ky proces normalizimi duhet të përfundojë me njohje reciproke, pasi e vetmja rrugë për të ecur përpara në afat të gjatë. E shohim këtë proces tani drejt normalizimit të marrëdhënieve si një hap të përkohshëm në këtë proces afatgjatë. Pra, kur udhëheqësit e Gjermanisë, Francës dhe Italisë thonë ecni përpara me zbatimin e plotë të të gjitha detyrimeve tuaja, pa parakushte, unë e shoh këtë, ne e shohim këtë si përgjigje ndaj pyetjes suaj. Po, dhe parakushtet do të përfshinin nënshkrimin, dhe do të përfshinin gjithashtu përpjekjen për të përjashtuar angazhimet e bëra. Ne presim që Serbia dhe Kosova të zbatojnë plotësisht të gjitha detyrimet e tyre sipas marrëveshjes.
Dhe pyetja konkrete është: përse Kosova dhe Serbia të mos njohin njëra-tjetrën tani, që të bëjnë këtë hap të madh apo ujdi të rëndësishme për të dy vendet?
Ambasadori: Nuk mund të flas përse jo tani. Mund të them se në këtë çast, ne i besojmë Presidentit të Serbisë kur thotë se nuk është i përgatitur ta bëjë këtë. Dhe kur morëm këtë vendim për të çuar përpara këtë proces, për të avancuar marrëdhëniet e normalizimit, e bëmë këtë sepse besuam se ishte fuqimisht në interesin e të dy vendeve që ta bënin këtë për të ndërmarrë këtë hap të ndërmjetëm për të ri-pozicionuar marrëdhëniet e tyre, se kjo do të ishte mirë për Kosovën dhe për të çuar përpara gjasat për perspektivat e saj evropian dhe euroatlantik. Kjo do të ishte mirë për Serbinë dhe avancimin e perspektivës së saj dhe do të ishte mirë për stabilitetin rajonal. Por kjo nuk do të thotë se puna është kryer.
Bashkimi Evropian dhe pesë emisarët kanë përfunduar propozimin e ashtuquajtur bashkëkohor evropian për statusin e Asociacionit të komunave me shumicë serbe. Si e vlerësoni këtë propozim? A mund ta përshkruani a është në përputhje me Kushtetutën e Kosovës?
Ambasadori: Pra, së pari, përsëri, mendoj se në deklaratën e fundit të presidentit të Francës, kancelarit të Gjermanisë dhe kryeministrit të Italisë, ata përshkruan draft-statutin – që ata e dinë se e miratojnë plotësisht dhe do të shtoj, Shtetet e Bashkuara e mbështesin plotësisht – si një “mënyrë bashkëkohore evropiane për të trajtuar çështjen e ndjeshme të mbrojtjes së pakicave në përputhje me praktikat dhe standardet më të mira evropiane brenda parametrave të përcaktuar nga palët”. Ne pajtohemi me këtë. Dhe ajo që nënkuptojmë me këtë është se besojmë se ky draft-statut u përgjigjet disa kërkesave të ndryshme. Është një përkushtim, obligim i Kosovës që të ecë përpara me themelimin e Asociacionit të komunave me shumicë serbe. Por, gjithashtu e kuptojmë dhe pranojmë se ai Asociacion i komunave me shumicë serbe duhet të kufizohet në mënyra të caktuara. Ne kemi folur, kam folur shumë në intervista të tjera në media, ashtu si edhe zyrtarë të tjerë amerikanë, se duhet të jetë në përputhje me kushtetutën e tanishme të Kosovës, dhe duhet të jetë në përputhje me vendimin ekzistues të Gjykatës Kushtetuese dhe duhet të përputhet me letrën e Mogherinit, që thotë se nuk ka autoritete ekzekutive. Sipas këndvështrimit tonë, duhet të jetë në përputhje me editorialin dhe qëndrimin që ShBA-ja e shprehu përmes Derek Chollet, këshilltarit të Departamentit të Shtetit dhe Gabriel Escobar, të Dërguarit tonë të posaçëm, që parashtruan vizionin tonë për këtë. Ky draft-statut e bën atë. Ai i lejon Kosovës që të ecë përpara, i adreson shqetësimet legjitime të komunitetit etnik serb për të pasur mundësi që të ushtrojnë më mirë të drejtat që kanë sipas Kushtetutës së Kosovës dhe sipas Ahtisaarit. Pika a fundit: a është në përputhje me Kushtetutën? Ne besojmë se po, besojmë se është në përputhje të fortë. Por, do të theksoj gjithashtu se edhe ne e pranojmë dhe një nga elementët e saj është organi përfundimtar për të përcaktuar kushtetutshmërinë e çdo gjëje në Kosovë është vetë Gjykata Kushtetuese e Kosovës. Dhe draft-statuti ka modalitete në të për të siguruar që Gjykata Kushtetuese të jetë në gjendje ta miratojë edhe atë vendim.
Çka mendoni për qëndrimin politik të shumë figurave politike, të cilat janë pjesë e qeverisë apo parlamentit që e krahasojnë Asociacionin me Republikën e Dytë Serbe? Dhe si e shihni gatishmërinë e qeverisë ndaj këtij detyrimi, këtij detyrimi ndërkombëtar?
Ambasadori: Sërish, ne e marrim seriozisht shqetësimin se nëse bëhet në mënyrë të gabuar, dhe asociacioni i shumicës serbe mund të ketë një rol ose mund të luajë një rol që do të ndikonte në funksionimin e mirë të Kosovës dhe shtetit. Unë e kam thënë zyrtarisht shumë herë se çka nuk duam është një entitet tjetër i ngjashëm me Republikën Srpska në Kosovë. Ne besojmë se ky draft-statut e shmang një gjë të tillë. Ne besojmë se përputhet me Kushtetutën e Kosovës. Ua mundëson komunave me shumicë serbe në Kosovë që të punojnë së bashku për të ushtruar përgjegjësitë dhe autoritetin që e kanë, por në një mënyrë që respekton Kushtetutën e tashme të Kosovës. Pra, kjo është përgjigja ime për ata që e shprehin këtë shqetësim: pajtohemi se ky është shqetësim, por besojmë se këto shqetësime janë trajtuar në këtë draft-statut.
Z. ambasador, a ka ndonjë afat kohor për kryeministrin Kurti dhe presidentin Vuçiq për ta realizuar këtë plan bashkëkohor evropian? Dhe cilat janë pasojat për të dy udhëheqësit nëse nuk e përmbushin atë?
Ambasadori: Epo, nëse e lexoni përsëri këtë deklaratë të tre liderëve evropianë, ajo përdor fjalë të tilla si urgjente, shpejt, me shpejtësi, progres i shpejtë, pa vonesë, pa parakusht apo vonesë. Pra, këtu ka një urgjencë dhe ne pajtohemi për këtë. Mendojmë se sa më shumë të vonohet zbatimi i asaj që është marrëveshje e mirë, Marrëveshja bazë dhe aneksi i zbatimit të Ohrit është një marrëveshje e mirë. Nuk ka shumë për të negociuar në lidhje me zotimin e tyre, por duhet të punohet shumë në zbatimin e saj. Por sa më gjatë të ketë një vonesë në zbatim, aq më e brishtë është situata. Dhe kështu ne nuk jemi të interesuar për brishtësinë. Ne nuk jemi të interesuar për destabilizimin. Ne nuk jemi të interesuar që Kosova dhe Serbia të jenë burim destabiliteti dhe problemi në rajon. Përkundrazi, do të dëshironim t’i shihnim ato si shembuj të asaj që mund të arrihet kur çështjet e vështira trajtohen në mënyra të përgjegjshme. Pra, ka një urgjencë për të.
Po, kërkoj falje ambasador, por a po flasim për javë, muaj, vite? Dhe a po flasim realisht sepse Serbia dëshiron të mbajë zgjedhje të hershme. Kjo është situatë e re politike.
Ambasadori: Epo, në lidhje me zgjedhjet e reja në Serbi, të cilat sa e shoh unë ka të ngjarë të mbahen në dhjetor, kjo nuk ndryshon asnjë nga detyrimet e Serbisë sipas Marrëveshjes bazë. Dhe as nuk do të duhej. Ashtu si Kosova ka zotime që ka bërë që duhet t’i zbatojë pavarësisht se çfarë po ndodh politikisht tani. Dhe kështu, unë mendoj se po flasim, shpresoj se nuk po flasim muaj apo vite, shpresoj se po flasim më pak kohë, më shpejt që të mund të ecim përpara me zbatimin e plotë dhe të plotë nga të dyja palët të të gjitha detyrimeve të tyre. Siç thashë, pa parakushte dhe pa vonesa. Kjo është ajo që liderët evropianë kanë kërkuar dhe Shtetet e Bashkuara e mbështesin. Meqenëse pyetët për pasojat, më lejoni të them vetëm se Kosova ka mundësi të mëdha në dispozicion, nëse ecën përpara, i hapet rruga drejt Evropës. Është një klimë më e mirë për investitorët. Është mundësi më e mirë për ne që ta çojmë Kosovën duke ecur përpara drejt trajektores së saj drejt NATO-s, drejt Bashkimit Evropian, drejt organizatave të tjera. Dështimi për të zbatuar plotësisht detyrimet e Kosovës është një mundësi e humbur. Të njëjtën gjë do të thosha edhe për Serbinë.
Z. ambasador, shumë individë në Kosovë, përfshirë edhe presidenten Osmani, kanë bërë thirrje për përfshirje më të drejtpërdrejt të ShBA-së në procesin e dialogut. A është ShBA-ja e gatshme të ndryshojë diçka lidhur me këtë proces, i cili po vazhdon për 13 vjet…
Ambasadori: Dialogu ka filluar në vitin 2011. Asokohe po punoja në Shtëpinë e Bardhë, ndër të tjera në çështjet e Kosovës, Serbisë dhe e mbaj mend shumë mirë kur ia filloi dialogu. Dhe kjo është pika që unë do të theksoja është se ne kemi përshtatur qasjen tonë dhe angazhimin tonë në mënyrën në të cilën kemi bashkëpunuar me Bashkimin Evropian për këtë, dhe me palët disa herë gjatë gjithë kohëzgjatjes së dialogut. Por disa gjëra janë thelbësore që nuk kanë ndryshuar dhe nuk do të ndryshojnë. Jemi të përkushtuar që ta shohim Kosovën të zërë vendin e saj në strukturat evropiane dhe euroatlantike. Ne jemi të përkushtuar të mbështesim Kosovën si një shtet sovran demokratik dhe shumetnik, duke luajtur rolin e saj duke u bërë pjesë, duke u bërë aspirante për Bashkimin Evropian, duke shkuar drejt anëtarësimit në NATO dhe në fund të fundit, duke pasur një marrëdhënie të rregullt me të gjithë fqinjët e saj, përfshirë Serbinë. Ky ka qenë gjithmonë synimi ynë strategjik. Dhe kjo është çka jemi përpjekur të çojmë përpara në dialog. Në kohë të ndryshme, dialogu është fokusuar në gjëra të ndryshme. Në periudha të ndryshme kemi luajtur rol më mbështetës ose më aktiv. Mendoj se tani do të ishte e vështirë që të jemi më aktivë se sa jemi. Ne bashkërenditemi jashtëzakonisht ngushtë me Miroslav Lajcakun dhe ekipin e tij, me Joseph Borrell. Siç e dini, ju e patë vizitën e këshilltarëve të sigurisë kombëtare të Gjermanisë, Francës dhe Italisë dhe Miroslav Lajçak, të cilëve iu bashkua i dërguari ynë special, Gabriel Escobar, i cili ka qenë në shumë nga këto raunde takimesh dhe gjërash. Unë kaloj shumë nga koha ime duke u angazhuar drejtpërdrejt me qeverinë e Kosovës, me kryeministrin, presidenten dhe të tjerët për çështjet e dialogut. Mendoj se do të ishte e vështirë për të bashkuar Shtetet të përfshihen në mënyrë më aktive se sa jemi ne aktualisht, me një përjashtim të mundshëm. Dhe kjo është ndonjëherë ajo që kërkohet në mënyra të ndryshme, pse nuk i marrim përsipër negociatat? Pse të mos luajmë…
… ky është vullneti i shumë njerëzve në Prishtinë.
Ambasadori: Mund të jetë, por nuk është vullneti i Shteteve të Bashkuara apo Bashkimit Evropian. Dhe kjo jo sepse nuk na intereson kjo çështje, por sepse mendojmë se nuk do të funksiononte. Në fund të fundit, rezultati i këtij procesi është integrimi i Kosovës në strukturat evropiane dhe euroatlantike. Ai duhet të jetë një proces i udhëhequr nga BE-ja që siguron që të gjitha aranzhimet, reformat dhe proceset të jenë në përputhje me standardet evropiane. Fati juaj është si pjesë e Bashkimit Evropian dhe jo si shteti i 51-të i Shteteve të Bashkuara të Amerikës. Prandaj, është e përshtatshme që Bashkimi Evropian të jetë kryesorja për këtë, me mbështetje jashtëzakonisht të fortë nga ne dhe kështu vazhdon të jetë. Do të thosha edhe diçka të fundit për këtë. Nëse do të ishim ne lehtësuesit ose negociatorët, me siguri do të duhej të ishim neutral. Epo, ne nuk jemi neutral. Ne e morëm vendimin në vitin 2008. Ne e mbështesim Kosovën si një shtet të pavarur demokratik, sovran. Unë ndonjëherë e krahasoj si pjesë të këtij procesi me shikimin e një ndeshje futbolli, ku tashmë mund të dini rezultatin përfundimtar në tabelën e rezultateve, e dini si përfundon ndeshja, e di se çka do të ndodhë në fund. Nuk mund t’ju them se si kalojmë 45 minutat e pjesës së dytë dhe nuk e dimë saktësisht se kush do të luajë në çfarë pozicioni dhe kush do të shënojë gol, por e di se si përfundon. Kosova e zë vendin e saj si anëtare e Bashkimit Evropian, si anëtare e NATO-s. Ky është qëllimi ynë strategjik afatgjatë. Dhe nuk jemi neutralë për këtë. Nuk kemi qenë. E nxisim fuqimisht këtë qeveri tani që të punojë me ne dhe Bashkimin Evropian për të zbatuar plotësisht detyrimet që i ka marrë sipas Marrëveshjes bazë, aneksit të zbatimit, ashtu siç flasim edhe me Serbinë për të avancuar këtë vizion.
Z. ambasador, kemi parë që kryeministri Kurti ka shprehur mosbesim të madh ndaj z. Miroslav Lajcak, ndërmjetësit në dialogun ndërmjet Kosovës dhe Serbisë. Si i vlerësoni këto komente të z. Kurti ndaj z. Lajcak?
Ambasadori: Siç e dini, më kanë pyetur për këtë edhe më parë, dhe mendoj se do t’i përsëris qëndrimet e mia të mëparshme që janë thjesht se Shtetet e Bashkuara kanë besim të plotë dhe Miroslav Lajçak si Përfaqësues i posaçëm për normalizimin ndërmjet Kosovës dhe Serbisë dhe ne e mbështesim atë.
Kurti beson se Lajçak e përkrah Serbinë.
Ambasadori: E di çka ka thënë, por vetëm do ta përsëris se ai gëzon mbështetjen tonë të plotë.
Z. ambasador, nëse procesi aktual i ndërmjetësuar nga Bashkimi Evropian dështon, a shihni mundësi për organizimin e një konference ndërkombëtare, të ngjashme si Dejtoni, që do të mund të hapte ide të reja e të vjetra, si shkëmbimi i territorit apo ndryshimi i kufijve?
Ambasadori: Pra, më lejoni që së pari t’i përgjigjem pjesës së dytë të kësaj pyetjeje. Së pari, ju e dini, çështja e shkëmbimeve të tokave dhe ndryshimeve të mundshme të kufijve. Dhe unë kuptoj se kjo do të funksiononte vetëm nëse do të kishte mbështetje popullore nga të dyja palët për të. Nuk besoj se është kështu. Sa e kuptoj unë, nuk besoj se ka mbështetje nga të dy popujt për një gjë të tillë. Dhe kështu mendoj se është jashtë diskutimit dhe sigurisht për qeverinë time është çështje e mbyllur. Më gjerësisht në lidhje me, ju e dini, pyetjen hipotetike. Nuk e di që është… dua të them, zakonisht nuk iu përgjigjem pyetjeve hipotetike. Por unë do të thosha se, nuk e mendoj se jemi në një pikë ku do të na duhej diçka e tillë. Kemi një marrëveshje shumë të mirë mes Kosovës dhe Serbisë. Nëse lexoni Marrëveshjen bazë të Ohrit dhe aneksin e zbatimit, ka shumë zotime shumë të mira. Zakonisht, kjo është diçka për të normalisht do të punonit në një mjedis të ngjashëm me Dejtonin. Ne nuk kemi nevojë të punojmë për arritjen e parimeve të asaj që duhet të bihet dakord, ne kemi një marrëveshje shumë të mirë, duhet të punojmë për diçka ndryshe, dhe kjo është që të dyja palët të gjejnë vullnetin politik për të bërë punën shumë të vështirë të zbatimit. Dhe kjo është diçka tjetër. Pra, ne do të vazhdojmë të punojmë për këtë. Mund të them përsëri, pikëpamjen e Shteteve të Bashkuara, por edhe pikëpamjet e kancelarit Schultz, presidentit Macron dhe kryeministres Meloni dhe miqve të tjerë të Kosovës që e inkurajojnë këtë qeveri që të shfrytëzojë këtë moment dhe këtë mundësi të përfaqësuar nga angazhimi i tyre për të zbatuar plotësisht të gjitha detyrimet e tyre. Për Kosovën kjo do të thotë të ecim përpara me këtë draft-statut drejt themelimit të Asociacionit të komunave me shumicë serbe. Dhe siç thanë liderët evropianë, për Serbinë kjo do të thotë që të realizohet njohja de facto që është gjithashtu pjesë e kësaj pakoje të zotimeve.
A shihni gatishmëri nga kryeministri Kurti për të ecur drejt zbatimit të marrëveshjes dhe ndoshta të Asociacionit?
Ambasadori: Do ta lë kryeministrin të flasë vetë, por e vë në pah se ai ishte i gatshëm në Bruksel që të pajtohet me draft-statutin sipas disa kushteve të caktuara. E shoh këtë si shenjë pozitive.
Z. ambasador, kur jeni më 24 shtator në Manastirin e Banjskës, një grup terrorist me njerëz të lidhur me presidentin serb dhe strukturat politike si Milan Radojiçiq dhe Bojan Mihajloviq, kreu sulme terroriste, duke vrarë një polic të Kosovës. A mendoni se Serbia duhet të përballet me pasojat e këtyre akteve dhe nëse Milan Radojiçiq duhet të ekstradohet për t’u përballur me drejtësinë në Kosovë?
Ambasadori: Pra, ju e dini se çfarë ndodhi më 24 shtator ishte tragjedi edhe krim. Dhe unë kam thënë një varg gjërash, por do të them se, përsëri, ngushëllimet tona më të thella për popullin e Kosovës, dhe veçanërisht për familjen Bunjaku për humbjen që pësuan. Ishte e tmerrshme. Dhe qeveria ime, unë e kam thënë zyrtarisht, një numër zyrtarësh të qeverisë amerikane e kanë thënë zyrtarisht, kemi shprehur shqetësimin tonë të thellë për atë që ndodhi, duke dënuar atë që ndodhi dhe duke e bërë të qartë se përgjegjësit duhet të mbahen dhe duhet të japin përgjegjësi për të. Qeveria amerikane po përfundon vlerësimin e saj të përgjegjësisë. Ende nuk e kemi përfunduar. Por do të përsëris atë që kemi thënë më parë, ata që janë përgjegjës për këtë vepër kriminale, për vrasjen e një polici, për kërcënim të sigurisë dhe stabilitetit të Kosovës duhet të mbajnë përgjegjësi. Dhe do të punojmë me partnerët tanë kosovarë dhe të tjerët për të siguruar që kjo të ndodhë.
Po, Milan Radojiçiqi? A duhet të ekstradohet në Kosovë?
Ambasadori: Më lejoni të citoj atë që kolegu im Robert Wood tha në Këshillin e Sigurimit gjatë takimit të fundit të Këshillit të Sigurimit për këtë. Ky është qëndrimi i Qeverisë së SHBA-së, nuk ka ndryshuar: “Autorët e sulmit duhet të japin përgjegjësi të plotë në përputhje me sundimin e ligjit. Kjo përfshin përgjegjësinë e Serbisë për të hetuar, arrestuar, ekstraduar apo ndjekur penalisht çfarëdo të dyshuari që mund të ketë ikur në Serbi. Ky mbetet qëndrimi i qeverisë sime, tha ai për Kanal 10.
