Plakja e mirë përfshin më shumë se vetëm shëndetin fizik; ai përfshin faktorë social, mendor dhe të mënyrës së jetesës.
Shoqata Amerikane e Pensionistëve (AARP) ka përshkruar një listë për individët në të 50-at për të vlerësuar nëse po plaken me hijeshi bazuar në njohuritë aktuale shkencore. Këtu janë tetë faktorë kyç të stilit të jetesës që lidhen me plakjen e mirë:
1-Lidhje të forta sociale:
Rëndësia: Lidhjet sociale zvogëlojnë rrezikun e vetmisë, i cili është i përhapur tek të moshuarit që jetojnë vetëm.
Baza shkencore: Studimet tregojnë se lidhjet e thella sociale mund të rrisin shanset për mbijetesë me 50%.
2-Aktiviteti fizik:
Rëndësia: Aktiviteti i rregullt fizik, qoftë përmes ushtrimeve apo aktiviteteve të përditshme, kontribuon në mirëqenien e përgjithshme dhe ndihmon në parandalimin e sëmundjeve kronike.
Baza shkencore: Aktiviteti fizik është i lidhur me një rrezik më të ulët të vdekjes, dhe madje edhe sasi të vogla mund të bëjnë një ndryshim të rëndësishëm.
3-Dieta mesdhetare:
Rëndësia: Dieta mesdhetare, e pasur me perime, fruta, drithëra dhe yndyrna të shëndetshme, lidhet me jetëgjatësinë.
Baza shkencore: Adoptimi i dietës mesdhetare, edhe në jetën e mëvonshme, është treguar se rrit jetëgjatësinë.
4-Aktivitete kuptimplota:
Rëndësia: Angazhimi në aktivitete që ofrojnë një ndjenjë qëllimi mund të përmirësojë mirëqenien mendore dhe jetëgjatësinë.
Baza shkencore: Studimet tregojnë se të kesh një ndjenjë qëllimi lidhet me një probabilitet më të ulët të vdekshmërisë.
5-Gjumi i mjaftueshëm:
Rëndësia: Gjumi cilësor është thelbësor për shëndetin e përgjithshëm dhe mund të zvogëlojë rrezikun e kushteve të ndryshme, duke përfshirë obezitetin, diabetin dhe sëmundjet e zemrës.
Baza shkencore: Mungesa e gjumit është e lidhur me një rrezik të shtuar të demencës dhe çështjeve të tjera shëndetësore.
6-Perspektiva pozitive:
Rëndësia: Një qëndrim pozitiv mendor lidhet me një jetë më të gjatë dhe më të shëndetshme.
Baza shkencore: Përqafimi i një këndvështrimi pozitiv për plakjen shoqërohet me një rrezik të reduktuar të demencës dhe rritje të jetëgjatësisë.
7-Ndërgjegjshmëria:
Rëndësia: Individët e ndërgjegjshëm priren t’i japin përparësi aktiviteteve që lidhen me shëndetin dhe të shmangin zakonet e dëmshme.
Baza shkencore: Ndërgjegjshmëria lidhet me një rrezik më të ulët të dëmtimit kognitiv dhe vdekjes së hershme.
8-Shëndeti i trurit:
Rëndësia: Stimulimi i vazhdueshëm kognitiv mund të kontribuojë në ruajtjen e shëndetit të trurit dhe parandalimin e rënies njohëse.
Baza shkencore: Mësimi i aftësive të reja dhe angazhimi në aktivitete stimuluese mendore mund të rrisë fuqinë e trurit, madje edhe te të rriturit më të vjetër.
Plakja e mirë ndikohet nga gjenetika, sjelljet dhe qëndrimet. Lista ofron një qasje gjithëpërfshirëse për të vlerësuar aspekte të ndryshme të jetës që kontribuojnë në plakjen e shëndetshme. Individët mund t’i marrin parasysh këta faktorë dhe të bëjnë rregullime në stilin e tyre të jetesës për të promovuar mirëqenien e përgjithshme ndërsa plaken.
