Pas rreth 12 orë bisedimesh ka përfunduar takimi në Ohër mes kryeministrit të Kosovës, Albin Kurti, dhe presidentit të Serbisë, Aleksandar Vuçiq.
Takimi përfundoi pak minuta pasi u raportua se bisedimet kanë filluar pas pauzës së dytë.
Top Channel ka siguruar deklaratën e cila u është vënë në tryezë kryeministrit Albin Kurti dhe presidentit Aleksander Vuçiç nga Bashkimi Europian dhe Shtetet e Bashkuara të Amerikës.
Në deklaratë përcaktohen parimet themelore të marrëveshjes, që është një kuadër për të lehtësuar marrëdhëniet paqësore dhe bashkëjetesën, pavarësisht dallimeve thelbësore midis palëve. Një kornizë e qëndrueshme dhe e besueshme e integrimit në Bashkimit Europian për Serbinë dhe Kosovën, krahas gjatë vendeve të Ballkanit Perëndimor.
Dhe është një proces i mbështetur nga të 27 shtetet anëtare të BE-së, përfshirë edhe ata që nuk e njohin pavarësinë e Kosovës. Ne deklaratë thuhet se janë dy kryediplomatë të aftë nga vendet anëtare jo-njohëse të BE-së, Spanja dhe Sllovakia, të cilët menaxhojnë procesin e normalizimit për të garantuar drejtësi.
Teksti përfundimtar i Marrëveshjes është produkt i një analize gjithëpërfshirëse dhe të plotë të të gjitha përvojave të tanishme dhe të kaluara. Është një produkt unik politik, një kompromis i vërtetë i brendshëm i Bashkimit Europian, i pranueshëm për të njohur dhe mosnjohur shtetet anëtare. Elementet kryesore të Marrëveshjes Themelore të sponsorizuar nga BE janë Respektimi i vijave të kuqe të palëve. Për të përshtatur vijën e kuqe të Serbisë për mosnjohjen e pavarësisë së Kosovës, Kosova bën një hap prapa në këmbënguljen e saj për një normalizim të përqendruar vetëm në njohjen reciproke. Në vend që të luftojë me Serbinë, Kosova zotohet të punojë me Serbinë për zgjidhjen e nevojave praktike të të gjithë njerëzve dhe komuniteteve.
Serbia bën një hap prapa për të pranuar vijën e kuqe të Kosovës për të mos negociuar pavarësinë e saj dhe zotohet për marrëdhënie të plota praktike me Kosovën. Në vend që të luftojë për Kosovën, Serbia zotohet të punojë me komunitetin ndërkombëtar për të përfituar të gjithë njerëzit dhe komunitetet që jetojnë në Kosovë. Serbia dhe Kosova zotohen për zgjidhjen paqësore të të gjitha mosmarrëveshjeve. Serbia angazhohet të përmbahet nga çdo veprim që perceptohet si armiqësi diplomatike ndaj Kosovës. Kosova angazhohet për një nivel të duhur të vetë-menaxhimit për komunitetin serb të Kosovës në përputhje me vlerat e BE-së dhe praktikat më të mira ekzistuese, kjo në vija të përgjithshme do të thotë themelimi i asocacionit.
Sipas hartuesve, Marrëveshja Themelore nuk do të rregullojë vetëm marrëdhëniet mes Serbisë dhe Kosovës. Krahas kritereve të Kopenhagës, Marrëveshja Themelore do të menaxhojë edhe procesin e integrimit të Serbisë dhe Kosovës në Bashkimin Europian. Për të shmangur gabimet e saj në të kaluarën, Bashkimi Europian dhe pjesa tjetër e komunitetit perëndimor do të mbështesin në mënyrë aktive të dyja palët financiarisht, ekonomikisht dhe politikisht në çdo hap të rrugës. Përmes Procesit të Berlinit dhe Komunitetit Politik Evropian, BE-ja dhe pjesa tjetër e komunitetit perëndimor do të ofrojnë një kornizë të besueshme të integrimit në BE për Serbinë, Kosovën dhe pjesën tjetër të Ballkanit Perëndimor.
Marrëveshja Themelore ofron një proces normalizimi me stimuj të qartë dhe të besueshëm ekonomikë, financiarë dhe politikë. Pranimi i Serbisë do të thotë fillim i partneritetit te fortë strategjik të Serbisë me komunitetin perëndimor. Ky partneritet do ta transformojë Serbinë në një forcë shtytëse ekonomike dhe politike rajonale. Gjithashtu do ta afrojë Serbinë me komunitetin serb të Kosovës. Pranimi i Kosovës do të shënojë fillimin e shkëputjes së Kosovës nga menaxhimi i krizës, një mundësi e mirëfilltë për t’u fokusuar në zhvillimin substancial socio-ekonomik. Kosova më në fund mund të rritet vetë.
SHBA dhe Bashkimi Europian shikojnë edhe çfarë është në rrezik, në një kohë kur Rusia teston vendosmërinë perëndimore në Ukrainë, në një kohë kur Kina arrin të ndërmjetësojë një marrëveshje historike midis Arabisë Saudite dhe Iranit, duke u imponuar fuqishëm si një lojtar botëror i aftë për të ofruar, komuniteti perëndimor nuk e ka luksin të dështojë në Ballkanin Perëndimor.
Kompromisi është një vlerë kryesore e kulturës politike dhe vendimmarrjes së BE-së. Marrëveshja Themelore është një kompromis i vërtetë i brendshëm i BE-së, i pranueshëm për vendet e BE që e njohin apo nuk e njohin Kosovën. Edhe Serbia, dhe Kosova duhet ta përqafojnë atë. Uniteti i BE-së kufizon opsionet e Serbisë dhe Kosovës: Palët duhet të pranojnë marrëveshjen dhe të harmonizojnë qëndrimet e tyre me 27 vendet e Bashkimit Europian. Refuzimi i marrëveshjes ka pasoja, pezullon rrugën e integrimit në BE dhe hidhet tutje i gjithë procesi dhe përfitimet e lidhura.
Së shpejti do të pasojë izolimi dhe trazirat e brendshme. Serbia dhe Kosova mund të vazhdojnë të gëzojnë përfitimet e marrëveshjeve ekzistuese me BE-në dhe pjesën tjetër të komunitetit perëndimor vetëm nëse angazhohen plotësisht që të bëhen lojtarë konstruktivë në përpjekjet e BE-së për ndërtimin e paqes dhe stabilizimin. Nuk ka rrugëdalje.
Dështimi i Serbisë për të harmonizuar pozicionin e saj me BE do të krijojë një mundësi që Kosova të rritet pa pasur nevojë të punojë me Beogradin. Serbia nuk ka veto ne BE dhe NATO. Nëse e refuzon marrëveshjen, Serbia do të humbasë edhe pesë vendet qe nuk e njohin Kosovën. Pavarësisht nga rezultati, Bashkimi Europian dhe NATO përfundimisht do të flasin me një zë të vetëm për Kosovën.
Kosova duhet të përmbushë plotësisht pritjet e komunitetit perëndimor, veçanërisht duke respektuar marrëveshjet e kaluara. Refuzimi i Kosovës për ta bërë këtë mund të ketë pasoja të rënda për të ardhmen e Kosovës. Të zhgënjyer, partnerëve perëndimorë do t’u mungojë nxitja për të mbështetur rritjen e mëtejshme të Kosovës. Pa këtë mbështetje thelbësore, Kosova mund të shohë një përmbysje të progresit në disa fusha.
