Propozimi i Serbisë që u kundërshtua nga Kurti në Bruksel

Nga Bashkimi Evropian thanë se kryeministri i Kosovës, Albin Kurti, nuk ka qenë i gatshëm të ecë përpara, ndryshe nga presidenti i Serbisë, Aleksandar Vuçiq, i cili “e ka pranuar propozimin e tyre” për zbatimin e Marrëveshjes bazë për normalizimin e marrëdhënieve Kosovë-Serbi.

Në një konferencë për media, Borrell ka thënë se kryeministri i Kosovës, Albin Kurti, nuk ka pranuar që të fillojë procesin e themelimit të Asociacionit duke insistuar në formalizmin e njohjes de-facto si hap i parë.

Ndërsa sipas tij, presidenti serb, Aleksandar Vuçiq, ka pranuar kompromisin e paraqitur nga BE-ja, ndonëse në fillim kishte shkuar në Bruksel me një propozim të vetin.

“Sot, me kryeministrin Kurti dhe presidentin Vuçiq, kemi tentuar që të gjejmë zgjidhje për rrugën përpara, bazuar në propozimin tonë. Fatkeqësisht, pas një takimi të gjatë, kryeministri Kurti nuk ka qenë i gatshëm që të ecë përpara në fillimin e një procesi të besueshëm për themelimin e Asociacionit [të komunave me shumicë serbe në Kosovë]. Ai insistoi të formalizohet njohja de facto si hap i parë”, është shprehur ai.

Borrell tutje ka thënë se ka propozuar që palët të nisin paralelisht zbatimin e kërkesave.

“Ne kemi propozuar të zbatohen këto paralelisht, të sigurohet që të marrë diçka e të japë diçka. BE-ja dhe komuniteti i gjerë ndërkombëtar, përfshirë partnerët amerikanë, e shohin këtë si rrugë të vetme për të funksionuar zbatimi. Dyja duhet të kenë garanci se veprimet shpërblehen, me masa nga pala tjetër”.

Propozimi i BE-së për kompromis që nuk e pranoi Kurti

Opsioni A1- Së pari Komuniteti i Komunave me Shumicë Serbe (në tekstin e mëtejmë AKS) dhe më pas diskutimet e mëtejshme:

Udhërrëfyesi për zbatimin e normalizimit të marrëdhënieve ndërmjet Serbisë dhe Kosovës

Palët pajtohen që procesi i zbatimit të normalizimit të marrëdhënieve ndërmjet Serbisë dhe Kosovës të përshpejtohet përmes hapave të përcaktuar në këtë Udhërrëfyes, në mënyrë dhe brenda afateve kohore të parapara me nenet në vijim.

Palët kishin rënë dakord që deri në fund të marsit 2023 Ekipi Menaxhues në Dialogun e Lehtësuar nga BE-ja do të paraqesë Draft Statutin e parë të Komunitetit të Komunave me Shumicë Serbe në Kosovë, i cili do të ofrojë nivelin e duhur të vetë-menaxhimit për serbët. komunitetit në Kosovë, pas së cilës palët do të fillojnë menjëherë negociatat për Statutin, me lehtësimin e BE-së.

Palët ranë dakord që brenda 90 ditëve nga prezantimi i Draft Statutit të Parë të Bashkësisë së Komunave me Shumicë Serbe në Kosovë të finalizojnë negociatat për dokumentin përkatës. Më pas, Kosova do të miratojë Rregulloren dhe të gjitha dokumentet tjera të nevojshme të cilat do të mundësojnë qëndrueshmëri ligjore të Statutit, në mënyrën e paraparë me Marrëveshjet e referuara në nenin 4 të kësaj Udhërrëfyese.

Deri në fund të tetorit 2023, themelimi i Asociacionit të Komunave me shumicë serbe në Kosovë do të përfundojë, në përputhje me të gjitha dispozitat e Marrëveshjeve të mëposhtme që janë arritur në kuadër të Dialogut lidhur me çështjen përkatëse:

a) Marrëveshja e Parë e Parimeve që Drejtojnë Normalizimin e Marrëdhënieve (2013),

b) Plani i Zbatimit të Marrëveshjes së Parë (2013),

c) Fushëveprimi dhe mandati i Ekipit Menaxhues për Themelimin e Bashkësisë së Komunave Serbe (2013) dhe

Siç është rënë dakord nga Palët në kontekstin e zbatimit të Marrëveshjes së Parë të Parimeve që Drejtojnë Normalizimin e Marrëdhënieve dhe të caktuar nga Qeveria e Kosovës.

d) Asociacioni/Bashkësia e komunave me shumicë serbe në Kosovë – parimet e përgjithshme/elementet kryesore (2015).

Pas themelimit zyrtar të Bashkësisë së Komunave me Shumicë Serbe në Kosovë, palët do të angazhohen menjëherë për diskutime për zbatimin e propozimit të BE-së për normalizimin e marrëdhënieve ndërmjet Serbisë dhe Kosovës, shkruan Telegrafi.

Ndërsa Kurti, gjatë takimit të sotëm në Bruksel ka prezantuar një udhërrëfyes të sekuencuar për zbatimin e marrëveshjes së Brukselit të 27 shkurtit, dhe të Aneksit të zbatimit të Ohrit të 18 marsit.

Pika e parë në udhërrëfyesin e propozuar nga Kurti është miratimi i Deklaratës për Personat e Zhdukur e cila duhet të jetë e kompletuar prej të dy palëve.

Tutje, në dokumentin e shpërndarë nga Kurti, si pikë e dytë nga neni 7 i aneksit të Ohrit thotë se ekipi menaxhues i Kosovës paraqet draft-statutin për Asociacionin e Komunave me Shumicë Serbe.

“Përfaqësuesi i lartë i BE-së paraqet marrëveshjen për rrugën e normalizimit ndërmjet Kosovës dhe Serbisë dhe aneksin e zbatimit me Sekretarin e Përgjithshëm të OKB-së dhe informon Këshillin e Sigurimit të OKB-së dhe informon Asamblenë e Përgjithshme të OKB-së se të dy palët janë pajtuar me parimet e përcaktuara në Kombet e Bashkuara. Karta, respektimi i integritetit territorial përkatës dhe trajtimi i palës tjetër si anëtarë të barabartë të bashkësisë ndërkombëtare, e cila e zëvendëson nevojën për përdorimin e fusnotës dhe përfaqësimin e UNMIK-ut në forumet rajonale”, thuhet tutje në propozimin e Kurtit.

Më tej, Kurti në propozimin e tij ka propozuar që të dyja palët të sillen, trajtojnë dhe të deklarojnë publikisht se i zhvillojnë marrëdhëniet mes vete në bazë të parimeve të bazuara në Kartën e OKB-së dhe e trajtojnë palën tjetër si anëtare të barabartë të bashkësisë ndërkombëtare.

Më poshtë gjeni të plotë propozimin e Kurtit: 

Aneksi: Miratimi i Deklaratës për personin e zhdukur ( e përfunduar prej të dy palëve).

Neni 7:

Marrëveshja për prezantimin e draft Statutit nga ekipi menaxhues (i përfunduar nga Kosova).

Neni 2:

Përfaqësuesi i Lartë i BE-së paraqet marrëveshjen për rrugën e normalizimit ndërmjet Kosovës dhe Serbisë dhe aneksin e zbatimit me Sekretarin e Përgjithshëm të OKB-së dhe informon Këshillin e Sigurimit të OKB-së dhe informon Asamblenë e Përgjithshme të OKB-së se të dy palët janë pajtuar me parimet e përcaktuara në Kombet e Bashkuara. Karta, respektimi i integritetit territorial përkatës dhe trajtimi i palës tjetër si anëtarë të barabartë të bashkësisë ndërkombëtare, e cila e zëvendëson nevojën për përdorimin e yllit dhe përfaqësimin e UNMIK-ut në forumet rajonale. Të dyja palët sillen, trajtojnë dhe deklarojnë publikisht se i zhvillojnë marrëdhëniet ndërkombëtare me njëra-tjetrën në bazë të parimeve të parashikuara në Kartën e OKB-së dhe e trajtojnë palën tjetër si anëtarë të barabartë të bashkësisë ndërkombëtare.

Neni 1:

Njohja e dokumenteve respektive dhe simboleve kombëtare. Procedurë e brendshme ligjore për zbatimin e njohjes së dokumenteve respektive dhe simboleve kombëtare, përfshirë pasaportat, diplomat, targat e automjeteve dhe vulave doganore, të lëshuara brenda juridiksionit të pranuar.

Nenet 1, 7 dhe 10:

Nisja e një procesi negociues mbi Statutin e instrumentit të vetëmenaxhimit të serbëve të Kosovës.

Nenet 2 dhe 3:

Palët do të përmbahen nga çdo kërcënim apo përdorim i forcës apo të përfshihen në çfarëdo praktike të përdorimit të forcës ndaj njëra-tjetrës, në pajtim me Kartën e OKB-së. Palët përmbahen nga mos-intervenimi në çështje të brendshme inter se dhe njohin juridiksionin reciprok në territoret respektive. Marrëveshja zyrtarizon heqjen dorë nga Serbia nga të gjitha pretendimet territoriale ndaj territorit dhe kufijve të Kosovës dhe palët pajtohen për demarkim të kufirit në një periudhë dy-vjeçare.

Nenet 4 dhe 5:

Ndërmerren hapa thelbësorë në lidhje me anëtarësimin dhe statusin e vendit kandidat të Kosovës në BE, për anëtarësim në Këshill të Evropës, për nënshkrim të programit të Partneritetit për Paqe me NATO-n dhe drejt njohjeve të mbetura. Në komunikim zyrtar me të gjitha organizatat ndërkombëtare, Serbia i ndalon të gjitha pengesat ndaj anëtarësimit të Kosovës në çdo organizatë ndërkombëtare, ku përjashtohet votimi kundër, si dhe lobimi publik, direkt, indirekt, apo në formë konfidenciale, përfshirë përmes palëve të treta në këtë drejtim.  Shefi i BE-së Borrell nënshkruan letër dëshmie që konfirmon mos-pengimin nga Kosova dhe Serbia ndaj proceseve të tyre respektive për pranim në BE. Shtetet anëtare të BE-së do të njoftohen për dokumente të tilla ligjërisht detyruese.

Nenet 7 dhe 10:

Përfundimi i negociatave për Statutin e instrumentit për vetëmenaxhim për serbët e Kosovës.

Nenet 1 dhe 2:

Kosova dhe Serbia zbatojnë bashkëpunimin normal dhe për fqinjësi të mirë dhe angazhohen në komunikim të rregullt qeveri-qeveri për të ndjekur raporte miqësore bilaterale. Të dyja palët miratojnë sjelljen e duhur ndërshtetërore dhe fjalori i zyrtarëve publikë duhet të pasqyrojë në letrën dhe frymën e Marrëveshjes Bazike, duke përfshirë përmirësimin që t’i referohen Kosovës dhe Serbisë dhe të ndërpresin referencën për Prishtinë dhe Beograd apo me ndonjë emërtim tjetër. Të dyja palët marrin një qëndrim miqësor dhe ndërpresin çdo përpjekje përçarëse ose dëmtuese të palës tjetër në të gjitha fushat, përfshirë bojkotimin e ngjarjeve ndërkombëtare. Fundi i çdo përdorimi të asimetrisë në nivel dypalësh dhe shumëpalësh – përfundimi i përdorimit të fusnotës.

Nenet 7 dhe 10:

Sigurimi i qëndrueshmërisë ligjore të statutit duke miratuar dekrete dhe rregullore përkatëse, të cilat do të shqyrtohen nga Gjykata Kushtetuese e Kosovës.

Nenet 1, 2, 3 dhe 10:

Strukturat ilegale të financuara nga Serbia të cilat operojnë në territorin e Kosovës janë çmontuar. Shërbimet që përbëjnë përgjegjësi komunale do të kalojnë në komunat e Kosovës në përputhje me ligjin e Kosovës, nëse është e përshtatshme dhe ligjore. Komunat pastaj mund të fillojnë të bashkëpunojnë përmes partneriteteve në ofrimin e përbashkët të atyre shërbimeve që ata i konsiderojnë relevante në përputhje me ligjin e Kosovës dhe konventat e Këshillit të Evropës.

Neni 10: 

Sekuencimi i implementimit të detyrimeve përkatëse që rrjedhin nga marrëveshjet e kaluara të dialogut që mbeten të vlefshme dhe detyruese.

Neni 8:

Janë bërë rregullimet praktike për shkëmbimin e misioneve të përhershme dhe vendosen misionet.

Neni 7:

Formalizimi i statusit të Kishës Ortodokse Serbe në Kosovë dhe sigurimi i nivelit të fortë të mbrojtjes së objekteve të trashëgimisë fetare dhe kulturore serbe, në përputhje me modelet ekzistuese evropiane.

Neni 6:

Ngritja e grupeve të veçanta të punës të kryesuara nga BE dhe përfundimi i kornizave negociuese për marrëveshjet dypalëshe të përmendura në nenin 6 (b) të Marrëveshjes dhe përfundimi i marrëveshjeve prioritare për bashkëpunimin dypalësh për (a) heqjen e barrierave ekonomike, (b) rifillimin e transporti hekurudhor ndërmjet Kosovës dhe Serbisë dhe (c) bashkëpunimi i drejtpërdrejtë ndërmjet agjencive të zbatimit të ligjit dhe vazhdimi i lidhjes së marrëveshjeve në të gjitha fushat tjera të parapara në të.

Neni 9:

Organizimi i konferencës së donatorëve; përgatitjen e një projekti të përbashkët nga palët.

Neni 6:

Miratimi i kornizës dhe parimeve dhe fillimi i procesit formal të dialogut drejt një marrëveshjeje gjithëpërfshirëse ligjërisht të detyrueshme për normalizimin e plotë të marrëdhënieve ndërmjet Kosovës dhe Serbisë.