Një bombë e pistë është një armë që kombinon eksplozivët konvencionalë si dinamit dhe materiale radioaktive si uraniumi. Shpesh përmendet si një armë për terroristët, pasi është krijuar për të përhapur frikë dhe panik më shumë sesa për të eliminuar ndonjë objektiv ushtarak.
Rusia po akuzon Ukrainën se planifikon të përdorë të ashtuquajtur bombë të pistë, një pretendim i hedhur poshtë nga Kievi dhe aleatët e tij perëndimorë si një operacion i rremë që Moska mund ta përdorë si pretekst për të përshkallëzuar luftën e Kremlinit kundër fqinjit të saj, shkruan CNN.
Zyrtarët ukrainas i kanë mohuar vazhdimisht akuzat e Moskës dhe ministri i Jashtëm i Kievit ka ftuar inspektorët e OKB-së të vizitojnë Ukrainën për të treguar se “nuk kanë asgjë për të fshehur”.
Çfarë pretendon Rusia?
Pa dhënë asnjë provë, Moska pretendon se ka institucione shkencore në Ukrainë që strehojnë teknologjinë e nevojshme për të krijuar një bombë të pistë dhe akuzon Kievin se planifikon ta përdorë atë.
Ministria ruse e Mbrojtjes tha në një konferencë më 24 tetor se ka informacione që tregojnë se Kievi po planifikon një provokim në lidhje me shpërthimin e një bombe të pistë.
Ministri rus i Mbrojtjes Sergei Shoigu e bëri këtë pretendim në një telefonatë me Sekretarin e Mbrojtjes të SHBA, Lloyd Austin më 23 tetor, sipas një zyrtari amerikan.
Shoigu bëri gjithashtu komente të ngjashme me homologët e tij francezë dhe britanikë. Rusia planifikon të ngrejë akuzat e saj kundër Ukrainës në Këshillin e Sigurimit të OKB-së më 25 tetor.
Si është përgjigjur bota?
Akuzat e Rusisë janë hedhur poshtë fuqishëm nga Ukraina, Shtetet e Bashkuara, Mbretëria e Bashkuar, Bashkimi Evropian dhe NATO, të cilat nga ana e tyre kanë akuzuar Moskën se po përpiqet të nisë operacionin e saj të rremë.
“Të gjithë e kuptojnë gjithçka mirë, e kuptojnë se kush është burimi i gjithçkaje të pistë që mund të imagjinohet në këtë luftë”, tha Presidenti ukrainas Volodymyr Zelensky në fjalimin e tij të natës më 23 tetor.
Shtëpia e Bardhë tha më 24 tetor se po “monitoron sa më mirë që mundemi” çdo përgatitje të mundshme për përdorimin e një bombe të pistë në Ukrainë, por nuk sheh asgjë që të tregojë përdorimin e afërt të një arme të tillë.
Mbikëqyrësi bërthamor i OKB-së tha se do të dërgojë inspektorë për të vizituar dy lokacione bërthamore në Ukrainë pasi të ketë marrë një kërkesë për ta bërë këtë nga autoritetet në Kiev.
Agjencia Ndërkombëtare e Energjisë Atomike (IAEA) tha se ishte “në dijeni të deklaratave të bëra nga Federata Ruse të dielën rreth aktiviteteve të supozuara në dy lokacione bërthamore në Ukrainë”, sipas një njoftimi për shtyp në faqen e internetit të agjencisë. IAEA nuk dha vendndodhjen e dy vendeve.
A është një bombë e pistë një armë bërthamore?
Shpërthimi nga një bombë e pistë gjenerohet nga eksplozivët konvencionalë. Shpërthimi nga një armë bërthamore gjenerohet nga një reaksion bërthamor, siç janë bombat atomike që SHBA hodhi mbi Japoninë në Luftën e Dytë Botërore.
“Një bombë bërthamore krijon një shpërthim që është mijëra deri në miliona herë më i fuqishëm se çdo eksploziv konvencional që mund të përdoret në një bombë të pistë”, sipas dhënave nga Departamenti Amerikan i Sigurisë Kombëtare (DHS).
Shpërthimi nga një armë bërthamore mund të rrafshojë qytete të tëra. Për shembull, bomba atomike e hedhur në Nagasaki në vitin 1945 shkatërroi 2.6 milje katrorë (6.2 kilometra katrorë) të qytetit. Eksplozivët konvencionalë në një bombë të pistë mund të rrafshojnë ose dëmtojnë vetëm disa ndërtesa.
Shumica e materialit radioaktiv nga një bombë e pistë do të shpërndahej në disa blloqe të qytetit ose disa milje katrore, sipas DHS.
A është përdorur ndonjëherë një bombë e pistë?
Ka pasur raporte se organizata terroriste si Al Kaeda ose ISIS kanë ndërtuar ose tentuar të ndërtojnë një bombë të pistë, por asnjëra nuk është shpërthyer ndonjëherë.
A është materiali bërthamor në një bombë të pistë vdekjeprurëse?
DHS thotë se nuk ka gjasa që një bombë e ndotur të mund të japë doza të larta rrezatimi “për të shkaktuar efekte të menjëhershme shëndetësore ose vdekje në një numër të madh njerëzish”.
Për të bërë një bombë të pistë të aftë për të dhënë doza vdekjeprurëse rrezatimi, do të nevojiteshin sasi të mëdha mbrojtjeje nga plumbi ose çeliku për të parandaluar që materiali të vriste prodhuesit e tij gjatë ndërtimit, thotë ai.
Po ekspozimi ndaj rrezatimit?
Rrezatimi i gjeneruar nga një bombë e pistë do të shkaktonte nivele të ngjashme ekspozimi me sasinë e marrë gjatë rrezeve X dentare.
Ashpërsia e sëmundjes së rrezatimit ndikohet nga ekspozimi me kalimin e kohës, sipas DHS. Masat parandaluese mund të jenë po aq të thjeshta sa largimi.
Njerëzit duhet gjithashtu të mbulojnë hundët dhe gojët për të shmangur rrezatimin dhe të qëndojnë në ambiente të mbyllura.
